Çok kez yazdım. Şunu ye bunu yeme denilenlerin; tıp ilmi ilerledikçe yanılgıya düştüklerini.
Araştırmacı, gazeteci olarak yaptığım araştırmalarıma, benden akıllı dediğim yapay zekayıda yanıma alarak sizlere tekrar hatırlatmak istedim.
ŞUNU YE BUNU YEME TALİMATINI NASIL ANLAMALIYIZ?

Doktorların "şunu ye, bunu yeme" şeklinde yaptığı öneriler genellikle bilimsel araştırmalar, bireyin sağlık durumu (örneğin diyabet, hipertansiyon, kolesterol, böbrek rahatsızlıkları gibi) ve genel halk sağlığına yönelik kılavuzlara dayanır. İşte yaygın olarak önerilen ve kaçınılması tavsiye edilen bazı yiyecekler:

Doktorların Genellikle "Bunu Ye" Dedikleri:

Sebzeler (özellikle yeşil yapraklılar):
– Ispanak, brokoli, pazı, roka, lahana
→ Lif, vitamin, mineral ve antioksidan zengini.

Meyveler (ölçülü):
– Elma, yaban mersini, portakal, nar
→ Doğal şeker içerir ama yüksek antioksidan sağlar.

Tam tahıllar:
– Yulaf, kepekli ekmek, esmer pirinç, kinoa
→ Rafine tahıllara göre kan şekerini daha dengeli yükseltir.

Sağlıklı yağlar:
– Zeytinyağı, avokado, ceviz, badem, balık yağı
→ Kalp sağlığını destekler.

Yağlı balıklar:
– Somon, sardalya, uskumru
→ Omega-3 açısından zengin.

Baklagiller:
– Mercimek, nohut, fasulye
→ Protein ve lif açısından faydalı. Doktorların Genellikle "Bunu Yeme" Dedikleri:

İşlenmiş et ürünleri:
– Sucuk, salam, sosis, pastırma
→ Kanser riskiyle ilişkilendirilir (özellikle kolorektal kanser).

Trans yağ içeren ürünler:
– Margarin, bazı paketli kek ve cipsler
→ LDL kolesterolü artırır, kalp hastalıkları riskini yükseltir.

Şekerli içecekler:
– Gazlı içecekler, hazır meyve suları
→ Obezite, insülin direnci ve tip 2 diyabet riskini artırır.

Aşırı tuzlu yiyecekler:
– Cips, hazır çorbalar, tuzlu kraker
→ Tansiyon yükseltir, böbreklere zarar verebilir.

Rafine karbonhidratlar:
– Beyaz ekmek, pirinç, makarna
→ Kan şekerini hızlı yükseltir, doygunluk hissi azdır.

Hazır tatlılar ve unlu mamuller:
– Pasta, kurabiye, gofret
→ Hem şeker hem doymuş yağ oranı yüksek.

Bu öneriler genel sağlık içindir. Her bireyin sağlık durumu farklıdır. Örneğin, böbrek hastası biri için potasyum içeriği yüksek olan muz ya da ıspanak bile kısıtlanabilir.

Doktorlar genellikle kanıta dayalı tıbbi rehberlere dayanarak beslenme önerilerinde bulunurlar, ancak bu öneriler zamanla değişebilir ya da bireyler için genellenmiş olduğunda yanlış anlaşılabilir. İşte doktorların "şunu ye, bunu yeme" dediklerinde zaman zaman yanıldıkları veya eksik ve yanıltıcı olabilecek bazı konular:

1. Yumurta ve Kolesterol

Yanılgı: "Yumurta kolesterolü artırır, yeme."
Gerçek: Yeni araştırmalar, sağlıklı bireylerde yumurtanın kandaki LDL kolesterolü ciddi şekilde yükseltmediğini ve hatta HDL (iyi kolesterol) seviyesini artırabileceğini gösteriyor. Yumurta, protein ve besin açısından zengindir.

2. Yağdan Korkmak

Yanılgı: "Yağ yeme, yağ seni şişmanlatır."
Gerçek: Tüm yağlar zararlı değildir. Zeytinyağı, avokado, kuruyemiş gibi sağlıklı yağlar, kalp sağlığına faydalıdır. Ayrıca düşük yağlı ürünler genellikle fazla şeker içerir, bu da uzun vadede daha zararlı olabilir.

3. Karbonhidratı Tamamen Kesmek

Yanılgı: "Karbonhidratı tamamen kes."
Gerçek: Rafine karbonhidratlar (beyaz ekmek, şeker) zararlıdır, ama tam tahıllar, meyveler ve sebzelerdeki kompleks karbonhidratlar sağlıklıdır ve enerji için gereklidir. Herkesin karbonhidrat ihtiyacı aynı değildir.

4. Tuzu Sıfırlamak

Yanılgı: "Tuz yeme, hipertansiyon yapar."
Gerçek: Aşırı tuz tüketimi zararlı olsa da, çok düşük tuz alımı da sağlık problemlerine neden olabilir. Vücudun elektrolit dengesine ihtiyacı vardır. Her bireyin tuz ihtiyacı farklıdır.

5. Tüm Kırmızı Et Zararlıdır

Yanılgı: "Kırmızı et yeme, kanser yapar."
Gerçek: İşlenmiş et (salam, sosis vs.) ile kırmızı et aynı şey değildir. Az yağlı, doğal kırmızı etin dengeli tüketimi (örneğin haftada 1–2 kez) protein, demir ve B12 kaynağıdır.

6. Glutensiz Beslenmek Sağlıklıdır

Yanılgı: "Gluten zararlıdır, glutensiz beslen." Gülten buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir proteindir.
Gerçek: Gluten, çölyak hastaları ve hassasiyeti olanlar dışında genellikle zararsızdır. Glutensiz diyet, birçok faydalı lif ve besin kaynağını da kısıtlayabilir.

7. Meyve Şekeri Zararlıdır

Yanılgı: "Meyve şekeri de şeker, yeme."
Gerçek: Rafine şekerle meyvedeki doğal fruktoz aynı şey değildir. Tam meyvede lif, vitamin, mineral ve antioksidanlar bulunur. Aşırıya kaçmamak kaydıyla meyve genellikle sağlıklıdır.

8. Her Bireye Aynı Diyet

Yanılgı: "Bu diyet herkese uyar."
Gerçek: Genetik yapı, hastalık geçmişi, bağırsak mikrobiyotası gibi faktörler kişiye özel beslenme gerektirir. Tek tip öneriler herkese uymayabilir.

9. Takviye Şarttır

Yanılgı: "Vitamin almazsan eksik kalırsın."
Gerçek: Takviyeler sadece eksiklik varsa faydalıdır. Gereksiz vitamin kullanımı böbrek veya karaciğer gibi organlara yük bindirebilir.

10. Doğal Her Şey Faydalıdır

Yanılgı: "Bitkisel/organik ise mutlaka sağlıklıdır."
Gerçek: Bazı bitkiler ilaçlarla etkileşime girer, alerji yapabilir ya da doz aşımı tehlikeli olabilir. "Doğal" her zaman "zararsız" demek değildir.

Sonuç:

Doktorlar iyi niyetli tavsiyeler verir, ancak tıp da sürekli gelişen bir bilimdir. Gıda konusunda genel doğrular olsa da bireysel farklılıklar çok önemlidir. En doğrusu, bir beslenme uzmanı veya diyetisyenle kişinin sağlık geçmişine göre kişiselleştirilmiş bir plan oluşturmaktır.

CANIN NE ÇEKİYORSA ONU YE ONU İÇ. YETERKİ AŞIRIYA KAÇMA.