Yıl 1943. Günlerden 23 Nisan

Kız çocuklarını okutmak

Tekin Özşahin Yazdı

Bu fotoğraf 1943 yılında, Yeşilyurt (o zamanki adıyla İsmetpaşa Nahiyesi)’ta 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı töreninde çekilmiş.

Annem Hidayet Özşahin, o yıl sekiz yaşındaymış ve bu törene katıldığını, İstiklâl Marşı’nın okunduğunu bugün gibi hatırlıyor. O dönemin başöğretmeni Asım Kılınç’ın etkisi büyüktü. İmamgil ailesinin çocukları Mukaddes, Perihan, Seyhan, Ceyhan Kılınç; daha büyük yaştakilerden Emine Kılınç, Kapıkırangil’den Mahire, Montör Hamdi’nin eşi Günay ve İstanbul’dan gelen Hasene isimli bir öğrenci de törende yer almış.

Törene katılan öğretmenler arasında Asım Kılınç, Abdurrahman, Seyfi, Şevket ve Refika öğretmenler vardı. Refika Hanım, yeşillikler içindeki bu bölgede görev yapıyordu. Daha önce Malatya’daki Hidayet Okulu’nda çalışmış, sonra İsmetpaşa’da öğretmenlik yapmıştı. Eşi Fehmi Bey ise Derme İlkokulu’nda müdürdü.

Refika Öğretmen, özellikle kız çocuklarının okula gitmesi için büyük çaba harcıyordu. Ev ev dolaşıp aileleri ikna etmeye çalışıyordu. Annem o günü şöyle anlatıyor:

“Evimizde bir direk vardı, Refika Hanım oraya yaslandı. Anneme, ‘Teyze bu kızı okula yazdıralım,’ dedi. Annem, ‘Oğlana defter kalem alamıyorum, kıza mı alayım? Kız zaten evlenip gidecek,’ dedi. Refika Hanım ise, ‘Devlet karşılıyor,’ diyerek ikna etmeye çalıştı ama annem razı olmadı.”

Annem sonrasında Hidayet Atatürk İlkokulu’ndaki kursa gidip, 1972 yılında öğretmen Emine Düzgören’den okuma yazma belgesi aldı.

Annemin hafızasında Refika Öğretmen, fötr şapkalı, yüzü tül örtülü, şık giyimli bir hanımefendi olarak kalmış. Öğrenciler ve aileleriyle birebir ilgilenen, sevgi dolu, yardımsever ve eğitim gönüllüsü bir öğretmendi.

Refika Hanım’ın kızı Prof. Dr. Esin Emin Üstün, İsmetpaşa doğumludur. Türkiye’nin saygın akademisyenlerinden biri olan Üstün, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Bölümü’nün ilk Anabilim Dalı Başkanı olmuştur.