2020 YILI KURU KAYISI PİYASASI GÜZEL OLACAK...

Hasan Avcı yazdı.. Bu yıl, Malatya ve çevre ilçelerin kayısı üretimini olumsuz etkileyen ve don olayında sonra üretimi etkileyen en önemli etkenlerden biri olan polen yıkanması ve dolayısıyla döllenme sorunu, üretim miktarını önemli bir oranda etkilemiş görünüyor. Bu etkilenen miktarın üzerine kayısının çok önemli bir fungal hastalığı olan monilya hastalığına karşı yetersiz ve bilinçsiz ilaçlama sonucu oluşan ürün kaybı da eklenince bu oran giderek büyümüştür. Ve son olarak da 1.200m ile 1.700m rakım arası ve dağ bölgesi dediğimiz üretim alanlarında yaşanan don olayının verdiği zarar da oluşan bu kaybın üzerine eklenince, bu yılki kayısı üretimi; abartısız olmak üzere yarıya varan oranda azalacaktır. Elde edilecek bu düşük rekolteye bu yıla devredecek olan stok miktarının düşük oluşu da eklenirse, 2020 yılı kuru kayısı piyasası gerçekten güzel olacak. Yani, fiyatlar arz cephesinin lehinde olan rakamların oluşumuyla sonuçlanacak. Bu ön görüyü aşağıdaki bazı istatistikî verilerin analiziyle realize edelim. YIL          Dvrd.Tahmini Stok (ton)  Üretilen (ton)  İhraç Edilen (ton) Artık Stok (ton) 2014            115.000                        6.200(Afet yılı)     79.043               42.157 2015          42.157                            69.000                 76.414                34.743 2016          34.743                            89.000                 86.255                  37.488 2017         37.488                   142.260 (Rekor Üretim 94.874                84.874 2018        84.874                       80.812                           99.461                66.255 2019        66.255                       87.642 Hedef             110.000                 43.897 2020        43.897(Devrolacak Stok)  Kaynak: Tarım ve Orman İl,TÜİK, MTSO,MTB. Yukarıdaki tabloya baktığımızda eğer 2019 yılında yapılan kuru kayısı ihracatı Malatya Ticaret Borsasınca hedeflenen ihracat rakamı olan 110.000 tona ulaşılırsa, 2020 yılına; 43.897 ton kuru kayısı artık stok devrolacaktır. Ancak, 1 Ağustos 2019 – 30 Mart 2020 arası 2019 ihracat döneminin 8 aylık kesitinde, 76.000 ton kuru kayısı ihracatı gerçekleşmiştir. Geriye kalan 4 aylık dönemde 110.000 ton kuru kayısı ihracat rakamına oluşmak pek olanaklı görünmüyor. Ama geçen yıl ki hedef rakam olan 100.000 tona ulaşma olasılığı yüksek. Bu durum da da şu tahmini yapabiliriz. Her halükarda 2020 yılına devrolacak olan stok; 45.000 ile 55.000 arasında bulunan bir rakam olacaktır. Ve bu rakamın da çok yüksek bir miktar olmadığını söyleyebiliriz. Ama net bakiyeyi, ihracat döneminin son günü olan 31 Temmuz 2020 yılı sonrasında açıklanacak olan toplam miktar belirleyecektir. O halde; Rekolte düşük, Stok düşük ve ‘Kuru Kayısı Piyasası’ güzel olacak. Ama bu durum ne yazık ki sürdürülebilir olmaktan uzak olup, doğanın piyasaya verdiği ayarın geçici bir sonucu olacak. Bu anlamda üreticilerimizin ürettikleri ürünlerine hakedilen değeri alabileceği fiyat oluşumunu sağlayacak olan piyasaya kavuşabilmesinin tek yolunun örgütlenme olduğunu ivedilikle kavrayıp, birlik veya kooperatifleşmeye yönelmesi gerekir. Bu olmazsa olmaz bir zorunluluktur. Çünkü ülkemizin tarımsal yapısını belirleyen işletmelerin büyük oranı küçük aile işletme yapısındadır. Bilindiği gibi bu işletmeler sermaye, ürettiği ürünle ilgili piyasa bilgisi, yeterli tarım desteği ve kredi olanaklarından yoksun olup olabildiğince dağınık ve örgütsüz bir yapıdadır. Bu durum piyasaya girerek fiyat oluşumunun önemli bir tarafı olan arz cephesi (üretici) için öldürücü bir olumsuzluktur. Çünkü bu piyasada karşılaşacağı talep cephesi (tüccar,ihracatçı, yerel simsarlar,...vs.) olabildiğince örgütlü, sermayece güçlü, olağan üstü ürün ve piyasa bilgisine sahip, yüksek miktarlarda teşvik desteği ve kredi olanaklarına sahiptir. Bu nedenle, küçük işletmelerin böyle bir piyasa içerisinde etkin olabilmesi ve varlığını devam ettirebilmesinin biricik yolu kooperatifleşmedir